Lokale gerechten in IJsland; dit moet je proeven als je in IJsland bent!

Wat zijn typisch IJslandse gerechten? Eten IJslanders echt alleen maar vis en gefermenteerde haai? Wat moet je geproefd hebben (en wat toch maar beter niet)? Je leest het allemaal in deze blog.

Geschiedenis IJslands eten

IJsland had vroeger maar beperkte producten om mee te kunnen koken. Het gebrek aan zonlicht, beperkte vis- en jachtmogelijkheden en het isolement van het eiland, maakte de invoer van producten en etenswaren vrij moeilijk. Hierdoor hadden IJslanders eeuwenlang een simpel dieet met landelijke producten, zoals vis en lam.

In het begin van de 19e eeuw was graan moeilijk te verkrijgen in IJsland. Dit werd namelijk uit Denemarken geïmporteerd, waardoor het erg duur was. Brood was dus een luxeproduct. Hierdoor aten de IJslanders in plaats van brood gedroogde stokvis. Hoewel dit tegenwoordig niet meer zoveel wordt gegeten, is het wel een van de populairste gerechten uit het ‘oude’ IJsland.

Technologische vooruitgang en het toepassen van geothermische energie zorgt er in het moderne IJsland voor dat er het hele jaar door vers geteelde groente en fruit ter beschikking is.

Lees meer over de geschiedenis van IJsland.

Reykjavík food walk

Verken Reykjavík door het lokale eten tijdens deze verrukkelijke wandeltocht. Leer meer over de geschiedenis en cultuur van deze prachtige stad, terwijl je dineert in de traditionele IJslandse keuken. Met deze tour ervaar je de IJslandse keuken en dit mag door geen enkele liefhebber van eten gemist worden. Je eet bij verschillende restaurants gerechten en natuurlijk mag de IJslandse hotdog ook niet ontbreken! Benieuwd naar 10 restaurants in Reykjavík?

Boek hier de Reykjavík foodwalk.

IJslandse vis specialiteiten

Voor het voortbestaan van de IJslandse bevolking was niets belangrijker dan de visvangst. Dit zorgde voor de dagelijkse kost, waardoor de IJslanders altijd genoeg te eten hadden. Daarnaast werd de export van vis ook steeds belangrijker. In het begin van de 19e eeuw was IJsland nog een van de armste landen van Europa. Mede door de export van vis mag IJsland zich op dit moment zelfs een van de rijkste landen van Europa noemen.

Een van de bekendste gerechten is de ‘fish & chips’. We aten de lekkerste bij een restaurant in Vík in het zuiden van IJsland, waar de vis 100 meter verder in de zee wordt gevangen. Verser kan het niet!

Populaire nationale visgerechten:

• Hardfiskur ofwel gedroogde stokvis: Dit wordt alleen van verse vis gemaakt, meestal van scholvis, zeewolf of kabeljauw. Na het schoonmaken en uitbenen wordt de vis, vlakbij de oceaan, opgehangen om te drogen. Het drogen van de vis duurt ongeveer 4-6 weken, maar door moderne technologie kan dit al verkocht worden na 36-48 uur.

• Plokkifiskur ofwel visstoofpotje: Een stoofpotje met witvis, aardappelen, uien, bloem, melk en kruiden.
• Humar ofwel IJslandse kreeft: Je kunt dit in veel restaurants bestellen. De kreeft kun je in de soep, gegrild, gebakken of zelfs op een pizza krijgen.

IJslandse brood specialiteiten

Ondanks het gebrek aan ovens, bakkers en graan heeft de IJslandse bevolking een paar kenmerkende broden die ze maakten zodra dit mogelijk was.

Populaire nationale broodgerechten:

• Laufabraud ofwel bladbrood wordt door de IJslanders voor de kerst gemaakt. Het is een dun en rond brood versierd met bladachtige geometrische patronen. Het wordt geserveerd met boter.
• Flatkaka is een dun en rond rogge flatbread. Dit brood werd vroeger gebakken op hete stenen of direct op het vuur. Later werden gietijzeren koekenpannen gebruikt.
• Rúgbraud ofwel roggebrood. Dit is een donker, zoet brood met een dikke consistentie. Het brood heeft geen korst. Volgens de traditie wordt dit brood gebakken in een pan, bedekt met gras, op de kolen van een dovend vuur. Het roggebrood wordt ook vaker begraven naast een hotspring, waardoor de geothermische energie het brood bakt. Dit brood krijg je ook in de supermarkt en is heel lekker met chocoladepasta.
• Snúdur: Een opgerold broodje gevuld met kaneel. Als topping zit er vaak muesli, karamel of suikerglazuur op. Dit is mijn favoriete ‘zoete snack’ in IJsland. Vooral die met een topping met muesli en noten vind ik heerlijk.
• Pönnukökur: Een IJslandse pannenkoek, meestal opgerold en geserveerd met suiker, jam of slagroom.

IJslands lam

Net zoals vissen, zijn schapen heel belangrijk geweest zodat de IJslandse bevolking kon overleven. De wol werd gebruikt om je warm te houden en het schapenvlees werd gegeten. Hoewel het IJslandse schaap bekend staat om zijn wol die wordt gebruikt in de ‘lopapeysa; truien, werd het voornamelijk gefokt om het vlees.

Weetje: De Vikingen importeerden de schapen die zich sindsdien volledig geïsoleerd van andere schapenrassen ontwikkeld hebben. Er waren dus oorspronkelijk geen schapen in IJsland.

IJslandse lamsvlees specialiteiten:

• Hangikjöt ofwel gerookt lamsvlees: Dit was een populaire manier om voedsel te bewaren in IJsland, voordat het vlees gekoeld werd. Het roken voegt een lekkere smaak toe. Gerookt lamsvlees wordt traditioneel geserveerd met de Kerst. Je kunt het ook in dunne plakken op je brood beleggen.
• Kjötsúpa ofwel vleessoep: Deze soep wordt gemaakt van de hardere stukken lamsvlees en geserveerd met hartige groente en IJslandse kruiden.
• Pylsur ofwel hotdog: de IJslandse hotdog is een mix van rundvlees, varkensvlees en lamsvlees. Het is een van de populairste gerechten van IJsland. Tip: vraag voor een Pylsur ein med öllu en je krijgt het belegd met gefrituurde uien, verse uien, ketchup, zoete mosterd en remouladesaus.

IJslandse Skyr

Wist je dat Skyr niet van yoghurt gemaakt is? Hoewel het hier erg op lijkt, is het technisch geclassificeerd als kaas. Zelf vind ik Skyr héérlijk en eet ik het vrijwel dagelijks als ontbijt met wat granola en fruit.

Het product wordt gemaakt door magere melk te scheiden van room. Daarna wordt de melk gepasteuriseerd. Als de melk is ingedikt, wordt het gefilterd en worden er verschillende lekkere smaken toegevoegd. Bij ons in de supermarkt zie je bijvoorbeeld, vanille, aardbei, bosbessen, perziksmaak etc. In IJsland heb je nog veel meer verschillende soorten. Tip: doe je boodschappen bij de Bónus supermarkt. Deze is het voordeligst.

IJslandse zoetigheid

Sinds 1880 wordt suiker geïmporteerd in IJsland. De bevolking is op z’n zachts gezegd verslaafd aan het eten van suiker. Het zou zeg maar de droom van iedere tandarts zijn om hier te werken.

Loop je door de supermarkt in IJsland, dan zal je opvallen dat er in de ‘snoep’ gang veel gebruik gemaakt wordt van Lakkrís ofwel drop. De populairste soort is drop omhuld met chocolade.

Favoriet zout snoep:

• Draumur en thristur: Drop omhuld met chocolade.
• Opal: zoethout pastilles die al bestaan sinds 1945.
• Appolo Stjörnurúlla: rolletjes met drop en marsepein.
• Lakkrísrör: een rietje gemaakt van zoethout dat gebruikt wordt om frisdrank mee te drinken. Meestal voor Coca- Cola of Fanta.
• Gammeldags Lakrids: pure zoute drop.

IJs in IJsland

Sneeuw of zon? Het is altijd een goed idee om ijs te eten in IJsland, want dit is toch wel het beste ijs wat je ooit zal proeven. Je kunt in vrijwel iedere stad een ijssalon vinden. De meeste mensen eten softijs. Vraag voor een ‘ís med dýfu og kurli’. Dit is softijs gedipt in chocolade met kleine snoepjes, zoals smarties.

Wil je een extreem lekker ijs? Bestel dan een ‘bragdarefur’. Kies je softijs smaak en drie (of meer) soorten snoep/fruit uit. Deze worden in een grote mixer gestopt en bovenop je ijsje gedaan. You will thank me later 😉

IJslandse gerechten voor de avonturier

Er zijn veel gerechten die vanuit de cultuur van de Vikingen nog wordt gegeten. Vroeger moest je eten wat er te eten viel. En dat kon letterlijk van alles zijn. Ben jij niet bang om gekke dingen te proberen? Dan zijn onderstaande gerechten wellicht leuk om te proeven… (Mij niet gezien ;))

• Hákarl ofwel gefermenteerde haai: De Groenlandse haai is giftig als hij vers is. Daarom wordt de haai 6-12 weken in een gat begraven, zodat hij gaat fermenteren. Durf jij het nog te eten nadat je eraan geroken hebt? De geur is wel heftiger dan de smaak, mocht dat geruststellend zijn… Je kunt Hákarl gewoon in de supermarkt kopen.

• Svid ofwel gerookte schapenkop: Dit is een halve schapenkop, waarvan de hersens zijn verwijderd (thank god). De onthaarde kop kan warm én koud gegeten worden. De IJslanders eten zelfs de ogen en de tong op. Het schijnt wel beter te proeven dan het eruit ziet. De IJslanders vinden Svid oprecht erg lekker.
• Hrútspungar ofwel ingelegde ramtestikels. Ze worden gekookt en uitgehard geserveerd. Het bevat een hoog eiwitgehalte.

Mijn persoonlijke tips en ervaringen in IJsland

Lees in mijn e-books alles wat je moet weten voor jouw IJsland reis.

• De ultieme reisgids voor de ringweg
• Reisplanning 15 dagen
• Reisplanning 7 dagen
• Voorbereiding & checklist