Wist jij dat ik van 28 juni t/m 6 juli en 3 oktober t/m 10 oktober 2025 groepsreizen begeleid naar IJsland? Ik zou het super leuk vinden als we samen IJsland kunnen verkennen! Klik hier voor meer informatie of stuur mij een berichtje via het contactformulier.

Aardbevingen… In Nederland maken we ze ook regelmatig mee, bijvoorbeeld in Groningen. Ze kunnen veel schade aanrichten en zijn ook niet echt prettig. Ook in IJsland komen veel aardbevingen voor, soms wel honderd per dag. Hoe dat komt en hoe de bevolking ermee omgaat lees je in deze blog.

Waarom zijn er aardbevingen in IJsland?

Aardbevingen in IJsland vinden plaats als gevolg van de unieke geologische ligging van het land. IJsland bevindt zich boven de Mid-Atlantische Rug, een enorme breuklijn die dwars door de oceaan loopt en de Euraziatische en Noord-Amerikaanse tektonische platen van elkaar scheidt. Deze tektonische platen bewegen voortdurend van elkaar af. Dit gaat om ongeveer twee centimeter per jaar.

De beweging van de tektonische platen zorgt voor enorme spanningen in de aardkorst. Wanneer deze spanningen te groot worden, komt er plotseling veel energie vrij in de vorm van een aardbeving. Deze aardbevingen zijn het resultaat van het breken en verschuiven van gesteentelagen langs de breuklijnen. In Þingvellir National Park kun je deze scheuren in de aardkorst heel duidelijk zien bij de Allmanagjá kloof.

Het is ook mogelijk om te snorkelen tussen deze tektonische platen: de Silfra kloof. Het is een van de gaafste activiteiten die je in IJsland kunt ondernemen. Je snorkelt namelijk ook in het helderste water ter wereld!

Aardbevingen door vulkanen

IJsland is letterlijk gevormd door vulkanen en tektonische activiteit. Bovendien wordt de geologische activiteit in IJsland versterkt doordat het land vol zit met actieve vulkanen. Je ziet vaak dat er honderden aardbevingen zijn in een regio. Hierbij verwachten ze regelmatig (nieuwe) vulkaanuitbarstingen, omdat magma zich een weg naar de oppervlakte baant.

Hoeveel aardbevingen per dag in IJsland?

Het aantal aardbevingen dat dagelijks in IJsland plaatsvindt, kan sterk variëren. Sommige dagen kunnen er slechts enkele kleine aardbevingen zijn, terwijl op andere dagen tientallen aardbevingen gemeten worden, variërend in grootte en intensiteit.

Enkele weken voor de uitbarsting van de Fagradalsfjall vulkaan in 2021 werden duizenden aardbevingen geregistreerd nabij de stad Grindavík op het schiereiland Reykjanes. De meeste van deze aardbevingen waren relatief klein, met magnitudes onder de 3 op de schaal van Richter. Toch maakten de bewoners van het dorpje Grindavík zich veel zorgen, omdat het onduidelijk was of de vulkaan hun huizen zou verwoesten. Dit was toen niet het geval, waardoor je de Fagradalsfjall vulkaan veilig kon bezoeken.

Ondertussen zijn we 3 jaar verder en heeft de vulkanische activiteit in dit gebied het leven van de mensen uit Grindavík op zijn kop gezet. Sinds november 2023 zijn de mensen regelmatig geëvacueerd, omdat er weer een nieuwe vulkaan uitbarstte in het gebied. Op dit moment (juni 2024) is de 5e uitbarsting in een half jaar gaande en lijkt de stad ingesloten te worden door de lava. De toekomst van Grindavík is erg onzeker.

The Icelandic Meteorological Office 

Het IJslandse Meteorologische Instituut, in het IJslands ook wel Veðurstofa Íslands genoemd, is verantwoordelijk voor het monitoren en voorspellen van het weer, klimaat en seismische activiteit in IJsland. Het is een belangrijke instantie die cruciale informatie en waarschuwingen verstrekt aan het publiek, overheidsinstanties en verschillende industrieën in het land. Het Meteorologische Instituut heeft veel taken en verantwoordelijkheden, die ik hieronder verder zal toelichten.

Weersvoorspellingen maken

Het instituut verzamelt constant gegevens over de weersomstandigheden, zoals temperatuur, neerslag, wind, luchtdruk en bewolking. Ze gebruiken hierbij vele weerstations en andere meteorologische instrumenten verspreid over het hele land. Deze gegevens worden gebruikt om nauwkeurige weersvoorspellingen te maken en waarschuwingen uit te geven voor mogelijke extreme weersomstandigheden, zoals stormen, sneeuwstormen, overstromingen en ijzige omstandigheden.

  • Het instituut monitort seismische activiteit in IJsland, van kleine aardbevingen tot vulkaanuitbarstingen. Het verzamelen en analyseren van seismische gegevens is erg belangrijk voor het begrijpen van de geologische processen in IJsland en het voorspellen van potentiële dreigingen, zoals vulkaanuitbarstingen.
  • Verzamelen en analyseren van klimaatgegevens in IJsland, zoals temperatuur- en neerslagtrends. Deze gegevens helpen bij het zien van veranderingen in het klimaat en dragen bij aan wetenschappelijk onderzoek en beleidsvorming met betrekking tot klimaatverandering.
  • Verstrekken van weersinformatie en waarschuwingen aan de luchtvaartsector in IJsland. Ze verstrekken gedetailleerde meteorologische informatie voor piloten, luchthavens en luchtvaartmaatschappijen om veilige vluchten te waarborgen.

Het IJslandse Meteorologische Instituut is een betrouwbare bron van informatie en speelt een cruciale rol bij het waarborgen van de veiligheid en het welzijn van de IJslandse bevolking, toeristen en verschillende sectoren die afhankelijk zijn van nauwkeurige weers- en seismische gegevens.

Gevolgen aardbevingen in IJsland

Aardbevingen in IJsland kunnen verschillende gevolgen hebben, zowel op fysiek als op sociaal en economisch gebied. 

1. Schade aan gebouwen en infrastructuur

De mate van schade hangt af van de intensiteit van de aardbeving en de afstand tot het epicentrum. Als er aardbevingen worden voorspeld, komt er een waarschuwing voor die regio. De mensen moeten soms evacueren of krijgen de opdracht om spullen vast te maken of op de grond te zetten.

Tijdens de hevige aardbevingen in Grindavík in november 2023 ontstonden er grote scheuren in huizen en wegen. Hierdoor ontstond er groot gevaar op instorting en vele wegen werden afgezet.

2. Verstoring van de samenleving

Aardbevingen kunnen de normale gang van zaken in de samenleving verstoren. Ze kunnen leiden tot stroomuitval, onderbreking van communicatiemiddelen, evacuaties en verstoring van openbaar vervoer. Mensen kunnen geconfronteerd worden met tijdelijke verplaatsing en psychologische stress als gevolg van de impact van de aardbeving.

3. Gevaarlijke geologische verschijnselen

Aardbevingen kunnen andere gevaarlijke geologische verschijnselen veroorzaken, zoals aardverschuivingen, modderstromen en het vrijkomen van giftige gassen. Deze kunnen extra risico’s met zich meebrengen voor de omgeving en de bevolking. Het dorpje Seydisfjördur is bijvoorbeeld al vaker getroffen door hevige modderstromen, waardoor huizen werden verwoest.

4. Vulkanische activiteit

Aardbevingen kunnen soms het gevolg zijn van vulkanische activiteit of kunnen vulkanische uitbarstingen veroorzaken. Dit kan aanzienlijke gevolgen hebben, zoals de verspreiding van vulkanische as, lava-uitstroom en de vorming van nieuwe vulkanische structuren. Deze uitbarstingen kunnen van invloed zijn op het milieu, de landbouw en zelfs de luchtvaart. Bij de uitbarsting van de Eyjafjallajökull in 2010 lag het hele luchtruim stil in noord-Europa door de grote aswolk die zich vormde door de uitbarsting.

5. Economische impact

Aardbevingen kunnen een positieve en negatieve impact hebben op de economie van IJsland. Schade aan infrastructuur en gebouwen kan leiden tot aanzienlijke kosten voor herstel en wederopbouw. Bovendien kunnen economische sectoren zoals toerisme en landbouw worden getroffen door de gevolgen van aardbevingen, zoals verstoring van reisroutes en verlies van landbouwgrond. Een groot voordeel van de uitbarsting van de Fagradalsfjall vulkaan, was het fors toegenomen aantal toeristen dat deze uitbarsting van dichtbij wilde bekijken. Het is maar net waar de uitbarstingen/aardbevingen plaatsvinden om de gevolgen te bepalen.

IJsland is zich heel bewust van het risico van aardbevingen en streeft ernaar streeft ernaar om veiligheidsmaatregelen en bouwnormen te verbeteren om de impact van aardbevingen te verminderen. Het land heeft ook goed georganiseerde nooddiensten en instanties zoals het IJslandse Meteorologische Instituut die waarschuwingen en informatie verstrekken om de bevolking voor te bereiden op aardbevingen.

Heb je op reis in IJsland last van aardbevingen?

De meeste aardbevingen in IJsland zijn relatief klein en onopvallend en toeristen merken er vaak niet eens iets van. Deze kleine bevingen zijn vaak onderdeel van de natuurlijke dynamiek van het land en maken deel uit van het fascinerende geologische proces dat IJsland gevormd heeft. Ik ben ondertussen al meerdere weken in IJsland geweest en heb nog nooit een aardbeving gevoeld. Dus maak je er maar niet druk over 🙂

Mijn persoonlijke tips en ervaringen in IJsland

Lees in mijn e-books alles wat je moet weten voor jouw IJsland reis.

Schrijf je in voor de Vleugje IJsland nieuwsbrief

Op de hoogte zijn van het laatste IJslandse nieuws, het weer of leuke feestdagen? Ik stuur je graag maximaal 1 keer per week een nieuwsbrief met interessante informatie over IJsland. Laat je gegevens hieronder achter en klik op inschrijven.

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *