Aardbevingen; een gewoonte voor de IJslandse bevolking?

Aardbevingen… In Nederland maken we ze ook regelmatig mee, bijvoorbeeld in Groningen. Ze kunnen veel schade aanrichten en zijn ook niet echt prettig. Ook in IJsland komen veel aardbevingen voor. Hoe dat komt en hoe ze ermee omgaan lees je in deze blog.

Waarom zijn er aardbevingen in IJsland?

Aardbevingen in IJsland vinden plaats als gevolg van de unieke geologische ligging van het land. IJsland bevindt zich boven de Mid-Atlantische Rug, een enorme breuklijn die dwars door de oceaan loopt en de Euraziatische en Noord-Amerikaanse tektonische platen van elkaar scheidt. Deze tektonische platen bewegen voortdurend van elkaar af. Dit gaat om ongeveer twee centimeter per jaar.

De beweging van de tektonische platen zorgt voor enorme spanningen in de aardkorst. Wanneer deze spanningen te groot worden, komt er plotseling veel energie vrij in de vorm van een aardbeving. Deze aardbevingen zijn het resultaat van het breken en verschuiven van gesteentelagen langs de breuklijnen. In Thingvellir National Park kun je deze scheuren in de aardkorst heel duidelijk zien.

Het is ook mogelijk om te snorkelen tussen deze tektonische platen: de Silfra kloof. Het is een van de gaafste activiteiten die je in IJsland kunt ondernemen. Je snorkelt namelijk ook in het helderste water ter wereld!

Aardbevingen door vulkanen in IJsland

IJsland is letterlijk gevormd door vulkanen en tektonische activiteit. Bovendien wordt de geologische activiteit in IJsland versterkt doordat het land vol zit met actieve vulkanen. Je ziet vaak dat er honderden aardbevingen zijn in een regio. Hierbij verwachten ze regelmatig (nieuwe) vulkaanuitbarstingen, omdat magma zich een weg naar de oppervlakte baant.

Hoeveel aardbevingen per dag in IJsland?

Het aantal aardbevingen dat dagelijks in IJsland plaatsvindt, kan sterk variëren. Sommige dagen kunnen er slechts enkele kleine aardbevingen zijn, terwijl op andere dagen tientallen aardbevingen gemeten worden, variërend in grootte en intensiteit. Enkele weken voor de uitbarsting van de Fagradalsfjall vulkaan in 2021 werden duizenden aardbevingen geregistreerd in de regio van Grindavík op het schiereiland Reykjanes. De meeste van deze aardbevingen waren relatief klein, met magnitudes onder de 3 op de schaal van Richter.

Toch maakten de bewoners van het dorpje Grindavík zich veel zorgen, omdat het onduidelijk was of de vulkaan hun huizen zou verwoesten. Dit is gelukkig niet gebeurd. Je kunt vrij gemakkelijk naar de Fagradalsfjall toe wandelen en en genieten van het uitzicht op de zee en het lavaveld.

The Icelandic Meteorological Office

Het IJslandse Meteorologische Instituut, in het IJslands ook wel Veðurstofa Íslands genoemd, is verantwoordelijk voor het monitoren en voorspellen van het weer, klimaat en seismische activiteit in IJsland. Het is een belangrijke instantie die cruciale informatie en waarschuwingen verstrekt aan het publiek, overheidsinstanties en verschillende industrieën in het land.

Het Meteorologische Instituut heeft veel taken en verantwoordelijkheden, die ik hieronder verder zal toelichten.

Weersvoorspellingen maken

Het instituut verzamelt constant gegevens over de weersomstandigheden, zoals temperatuur, neerslag, wind, luchtdruk en bewolking. Ze gebruiken hierbij vele weerstations en andere meteorologische instrumenten verspreid over het hele land. Deze gegevens worden gebruikt om nauwkeurige weersvoorspellingen te maken en waarschuwingen uit te geven voor mogelijke extreme weersomstandigheden, zoals stormen, sneeuwstormen, overstromingen en ijzige omstandigheden.

Het monitoren van seismische activiteit

Het instituut monitort seismische activiteit in IJsland, van kleine aardbevingen tot vulkaanuitbarstingen. Het verzamelen en analyseren van seismische gegevens is erg belangrijk voor het begrijpen van de geologische processen in IJsland en het voorspellen van potentiële dreigingen, zoals vulkaanuitbarstingen.

 

Monitoren van het klimaat in IJsland

Het instituut houdt zich bezig met het verzamelen en analyseren van klimaatgegevens in IJsland, zoals temperatuur- en neerslagtrends. Deze gegevens helpen bij het zien van veranderingen in het klimaat en dragen bij aan wetenschappelijk onderzoek en beleidsvorming met betrekking tot klimaatverandering.

Luchtvaartweer

Het instituut speelt een essentiële rol bij het verstrekken van weersinformatie en waarschuwingen aan de luchtvaartsector in IJsland. Ze verstrekken gedetailleerde meteorologische informatie voor piloten, luchthavens en luchtvaartmaatschappijen om veilige vluchten te waarborgen.

Het IJslandse Meteorologische Instituut is een betrouwbare bron van informatie en speelt een cruciale rol bij het waarborgen van de veiligheid en het welzijn van de IJslandse bevolking, toeristen en verschillende sectoren die afhankelijk zijn van nauwkeurige weers- en seismische gegevens.

Gevolgen aardbevingen in IJsland

Aardbevingen in IJsland kunnen verschillende gevolgen hebben, zowel op fysiek als op sociaal en economisch gebied.

Schade aan gebouwen en infrastructuur

De mate van schade hangt af van de intensiteit van de aardbeving en de afstand tot het epicentrum. Als er aardbevingen worden voorspeld, komt er een waarschuwing voor die regio. De mensen moeten soms evacueren of krijgen de opdracht om spullen vast te maken of op de grond te zetten.

Verstoring van de samenleving

Aardbevingen kunnen de normale gang van zaken in de samenleving verstoren. Ze kunnen leiden tot stroomuitval, onderbreking van communicatiemiddelen, evacuaties en verstoring van openbaar vervoer. Mensen kunnen geconfronteerd worden met tijdelijke verplaatsing en psychologische stress als gevolg van de impact van de aardbeving. Gelukkig kunnen de IJslanders hier goed mee omgaan en zijn ze zich bewust van de risico’s die het wonen in dit vulkanische land met zich meebrengt.

Gevaarlijke geologische verschijnselen

Aardbevingen kunnen andere gevaarlijke geologische verschijnselen veroorzaken, zoals aardverschuivingen, modderstromen en het vrijkomen van giftige gassen. Deze kunnen extra risico’s met zich meebrengen voor de omgeving en de bevolking. Het dorpje Seydisfjördur is bijvoorbeeld al vaker getroffen door hevige modderstromen, waardoor huizen werden verwoest.

Vulkanische activiteit

Aardbevingen kunnen soms het gevolg zijn van vulkanische activiteit of kunnen vulkanische uitbarstingen veroorzaken. Dit kan aanzienlijke gevolgen hebben, zoals de verspreiding van vulkanische as, lava-uitstroom en de vorming van nieuwe vulkanische structuren. Deze uitbarstingen kunnen van invloed zijn op het milieu, de landbouw en zelfs de luchtvaart. Bij de uitbarsting van de Eyjafjallajökull in 2010 lag het hele luchtruim stil in noord-Europa door de grote aswolk die zich vormde door de uitbarsting.

Economische impact

Aardbevingen kunnen een positieve en negatieve impact hebben op de economie van IJsland. Schade aan infrastructuur en gebouwen kan leiden tot aanzienlijke kosten voor herstel en wederopbouw. Bovendien kunnen economische sectoren zoals toerisme en landbouw worden getroffen door de gevolgen van aardbevingen, zoals verstoring van reisroutes en verlies van landbouwgrond. Een groot voordeel van de uitbarsting van de Fagradalsfjall vulkaan, was het fors toegenomen aantal toeristen dat deze uitbarsting van dichtbij wilde bekijken. Het is maar net waar de uitbarstingen/aardbevingen plaatsvinden om de gevolgen te bepalen.

IJsland is zich heel bewust van het risico van aardbevingen en streeft ernaar streeft ernaar om veiligheidsmaatregelen en bouwnormen te verbeteren om de impact van aardbevingen te verminderen. Het land heeft ook goed georganiseerde nooddiensten en instanties zoals het IJslandse Meteorologische Instituut die waarschuwingen en informatie verstrekken om de bevolking voor te bereiden op aardbevingen.

Heb je op vakantie in IJsland last van aardbevingen?

De meeste aardbevingen in IJsland zijn relatief klein en onopvallend en toeristen merken er vaak niet eens iets van. Deze kleine bevingen zijn vaak onderdeel van de natuurlijke dynamiek van het land en maken deel uit van het fascinerende geologische proces dat IJsland gevormd heeft. Ik ben ondertussen al meerdere weken in IJsland geweest en heb nog nooit een aardbeving gevoeld. Dus maak je er maar niet druk over 🙂

Mijn persoonlijke tips en ervaringen in IJsland

Lees in mijn e-books alles wat je moet weten voor jouw IJsland reis.

• De ultieme reisgids voor de ringweg
• Reisplanning 15 dagen
• Reisplanning 7 dagen
• Voorbereiding & checklist