De Groenlandse haai, ook wel bekend als de ‘Sleeper Shark’, is een van de meest fascinerende en mysterieuze wezens van de diepe oceanen. Met zijn enorme omvang en interessante levensverhaal heeft de Groenlandse haai al vele onderzoekers en biologen gefascineerd. Wil jij meer weten over de Groenlandse haai? Waar hij leeft, hoe oud hij kan worden en of hij gevaarlijk is? Lees dan snel verder.
Uiterlijk Groenlandse haai
De Groenlandse haai heeft verschillende uiterlijke kenmerken:
- Het is een van de grootste haaiensoorten ter wereld en kan wel 7 meter lang worden.
- De haai weegt tussen de 700 en 1000 kilogram.
- De haai heeft een ronde snuit en kleine, blauwe ogen. Door een parasiet die op de ogen leeft, is de haai erg slechtziend.
- Een mannetjes haai is meestal kleiner dan het vrouwtje, omdat het lichaam van de vrouwtjeshaai gebouwd is om zich voort te planten. Ook de kieuwen zijn in verhouding tot andere haaiensoorten erg klein.
- De Groenlandse haai heeft 48-52 boventanden en 50-52 ondertanden. De boventanden zijn scherp, maar niet gekarteld zoals bij veel andere haaiensoorten. De ondertanden zijn wijd en groeien naar de zijkant. Om te eten gebruikt de haai zijn boventanden om de prooi vast te pakken en de ondertanden om stukken vlees los te trekken.
Waar leeft de Groenlandse haai?
De naam zegt het al een beetje; de Groenlandse haai leeft vooral rondom Groenland. Het is een van de weinige haaien die in de poolgebieden leeft en is te vinden in de Atlantische Oceaan en de Noordelijke IJszee. De Groenlandse haai komt ook voor in andere delen van het noordelijk halfrond, zoals Canada, Noorwegen en natuurlijk IJsland.
Het is een van de weinige haaiensoorten die in staat is om te overleven in zeer koud water. Dit wordt mogelijk gemaakt door een heel hoog gehalte aan ureum in het bloed van de haai, wat werkt als een soort antivriesmiddel. Dit stelt de haai in staat om in wateren te leven met een temperatuur van -1,7 °C, wat veel kouder is dan het vriespunt van zoet water.
Hoe oud wordt een Groenlandse haai?
Een van de meest opvallende kenmerken van de Groenlandse haai is zijn langzame metabolisme (stofwisseling). Wetenschappers schatten dat deze haaiensoort slechts 1% van de stofwisselingssnelheid van andere haaiensoorten heeft. Dit betekent dat de Groenlandse haai super langzaam groeit en daardoor heel erg oud kan worden; namelijk wel 400 jaar! Dit maakt de Groenlandse haai de langst levende gewervelde diersoort op aarde. Fascinerend!
Wat eet de Groenlandse haai?
De Groenlandse haai is een roofdier en voedt zich voornamelijk met vissen, zeehonden, walvissen en andere haaiensoorten. Vanwege hun langzame metabolisme en trage zwemsnelheid, jagen ze echter voornamelijk op dieren die zich in de buurt van de bodem van de oceaan bevinden. De Groenlandse haai heeft geen zwemblaas, wat betekent dat de haai het lichaam niet op de gewenste diepte kan houden zonder energie te verbruiken met zwembewegingen. Dit zorgt ervoor dat de Groenlandse haai voornamelijk op de bodem van de oceaan leeft. Ze leven op dieptes tussen de 200 en 2.200 meter, hoewel ze soms ook in ondieper water worden waargenomen. Dan komen ze ook weleens in visnetten terecht.
Is de Groenlandse haai gevaarlijk?
Over het algemeen wordt de Groenlandse haai niet beschouwd als een gevaarlijke haaiensoort voor mensen. Dit komt vooral omdat de haai zich meestal op grote diepten bevindt en niet in de buurt komt van mensen. Daarnaast zwemt de Groenlandse haai ook er langzaam, waardoor het niet snel in staat zou zijn om mensen aan te vallen.
Er zijn wel eens voorvallen geweest waarbij mensen in aanraking zijn gekomen met de Groenlandse haai. Zo is er bijvoorbeeld een verhaal bekend van een duiker die in de buurt van Groenland werd aangevallen door een Groenlandse haai en verwondingen opliep. Deze voorvallen zijn echter heel zeldzaam. De Groenlandse haai is over het algemeen geen bedreiging voor mensen.
Is de Groenlandse haai een bedreigde diersoort?
De Groenlandse haai komt af en toe terecht in de visnetten van vissers. Daarnaast wordt er op hen gejaagd vanwege hun vlees. Het eten van de Groenlandse haai wordt beschouwd als een delicatesse in sommige delen van de wereld, waaronder IJsland. Dit heeft geleid tot een afname van de populatie van de Groenlandse haai waardoor hij op dit moment wordt beschouwd als een kwetsbare haaiensoort.
Hákarl
Hákarl is een traditioneel IJslands gerecht dat wordt gemaakt van gefermenteerde haai. De haai die hiervoor wordt gebruikt is meestal de Groenlandse haai. Het gerecht is heel populair in IJsland en wordt beschouwd als een delicatesse.
De bereiding van Hákarl is een langdurig proces. Eerst wordt de haai enkele weken begraven in de grond om het te laten fermenteren (gisten). Dit proces is nodig om de hoge concentraties ureum en trimethylamineoxide in de haai af te breken. Dit zijn stoffen die de haai oneetbaar en zelfs giftig maken voor mensen als ze rauw worden gegeten, maar ook als je het in de pan zou bakken. Na het fermentatieproces wordt de haai uitgegraven en in stukken gesneden, waarna het opnieuw enkele maanden wordt opgehangen om te drogen.
Het eindresultaat van het proces is een stuk Hákarl dat een sterke ammoniakgeur heeft en een zeer zoute smaak heeft. Het gerecht wordt meestal in kleine stukjes gesneden en geserveerd als aperitief, vaak met een shotje Brennivín; een traditionele IJslandse sterke drank. Eigenlijk is het gewoon zo vies dat je die sterke drank nodig hebt om het weg te spoelen haha. Hoewel het eten van Hákarl een belangrijk onderdeel is van de IJslandse cultuur, is het gerecht dus niet voor iedereen. Ik heb het zelf eerlijk gezegd nog niet willen en durven proeven. Je kunt het krijgen als voorgerecht in een restaurant, maar het is ook gewoon te verkrijgen bij de supermarkt.
Mijn persoonlijke tips en ervaringen in IJsland
Lees in mijn e-books alles wat je moet weten voor jouw IJsland reis.
- De ultieme reisgids voor de ringweg
- Reisplanning 15 dagen
- Reisplanning 7 dagen
- Voorbereiding & checklist
Schrijf je in voor de Vleugje IJsland nieuwsbrief
Op de hoogte zijn van het laatste IJslandse nieuws, het weer of leuke feestdagen? Ik stuur je graag maximaal 1 keer per week een nieuwsbrief met interessante informatie over IJsland. Laat je gegevens hieronder achter en klik op inschrijven.
