IJsland staat bekend als het land van vuur en ijs. Dit komt omdat er zowel vulkanen als gletsjers te vinden zijn in IJsland. Wil jij meer weten over wat een gletsjer is, waar je ze kunt vinden en welke activiteiten je op de gletsjers kunt doen? Lees dan snel verder.

Wat is een gletsjer?

Een gletsjer is een gigantische ijsblok die ontstaat als sneeuw lang genoeg op één plek blijft liggen, zodat het verandert in ijs. In de loop van de jaren en zelfs eeuwen wordt de sneeuw samengeperst tot één dikke ijsmassa. Het unieke aan een gletsjer is dat deze voortdurend beweegt. Ze kruipen heel langzaam vooruit vanwege de enorme massa. Dit komt doordat de ijsmassa langzaam vervormd, waardoor spleten, scheuren en prachtige ijsgrotten ontstaan. Natuurlijke gletsjer ijsgrotten variëren ieder jaar in vorm en grootte, maar hebben allemaal prachtige ijsformaties en blauw ijs. Door klimaatverandering warmt de aarde op, waardoor helaas ook de prachtige gletsjers in IJsland en de rest van de wereld smelten. Ik was bij de Vatnajökull en kon daar foto’s zien van hoe groot de gletsjer 20 jaar terug was. Waar wij stonden was vroeger gewoon nog ijs en nu slechts grond… Erg confronterend. Het vooruitzicht is ook niet erg positief als de klimaatveranderingen zo door blijven gaan.

Wist je dat meer dan 10% van IJsland bedekt is met gletsjers? Met 269 gletsjers heeft IJsland vrijwel alle soorten: ijskappen, gletsjertongen, berggletsjers etc. Vaak zie je zwart zand op de gletsjers. Dit is vulkanisch zand, omdat er op veel plekken een vulkaan onder de gletsjer ligt. Daar lees je in het volgende kopje meer over.

Gletsjers en vulkanen in IJsland

In IJsland zijn veel vulkanen aanwezig. Er zijn een aantal gletsjers die zich bovenop een actieve vulkaan hebben gevormd. Doordat de vulkanen na een uitbarsting weer zijn afgekoeld, is er als het ware gletsjerijs over deze vulkanen heen gegroeid. Een gletsjer is namelijk constant in beweging. Als een van de actieve vulkanen in IJsland uitbarst, smelt het gletsjerijs zeer snel, waardoor er verwoestende rivieren ontstaan van water. Dit wordt ook wel een gletsjerloop genoemd of in het IJslands; Jökulhlaup.

Doordat de vulkaan uitbarst komt er zwart as vrij. Echter komt bij dit soort uitbarstingen het as in het ijs terecht. De gletsjer zuivert zichzelf en brengt door de constante beweging het as naar de oppervlakte. Dit kun je goed zien op bovenstaande foto. Op deze manier kan er ook een obsidiaan ontstaan; namelijk vulkaanglas. Bij Game of Thrones fans staat dit ook wel bekend als ‘dragonglass’. Dit is magma dat door de gletsjer zo ontzettend snel afkoelt met minimale kristalgroei. Ik vond zo’n stuk vulkaanglas tijdens de gletsjerwandeling op de Svínafellsjökull. Hoe gaaf? 🙂

Het meest actieve vulkanisch systeem van het land, Grímsvötn, bevindt zich op de Vatnajökull-gletsjer. De laatste uitbarsting die daar plaatsvond, was in Holuhraun van augustus 2014 tot maart 2015. Er wordt verwacht dat deze vulkaan iedere 2-7 jaar zal uitbarsten. Al blijven vulkanen natuurlijk erg onvoorspelbaar.

Welke gletsjers zijn er in IJsland?

Er zijn 269 gletsjers in IJsland, dus als je het niet erg vindt ga ik ze niet allemaal opnoemen. Ik heb de belangrijkste voor je op een rijtje gezet.

1. Vatnajökull gletsjer

De Vatnajökull gletsjer is de grootste van IJsland en zelfs van heel Europa. Hij ligt in het zuidoosten van IJsland en is zó groot dat de gletsjer aan alle kanten veel gletsjertongen heeft, elk met een eigen naam. Een van deze gletsjertongen wordt ook wel de Hollywood gletsjer genoemd, omdat er veel bekende films en series zijn opgenomen, waaronder Game of Thrones. De Vatnajökull heeft een oppervlakte van zo’n 8000 km2. Helaas krimpt de gletsjer door klimaatveranderingen. De gemiddelde dikte van de gletsjer is ongeveer 500 meter en in sommige delen kan het wel 1 km diep zijn. Deze gletsjer heeft de hoogste berg van IJsland onder het ijs, namelijk de Hvannadalshnjúkur (spreek dat maar eens uit) 😉

Het Vatnajökull nationaal park werd in juni 2008 opgericht en omvat langzaam steeds meer gebieden. Het park heeft nu een oppervlakte van ongeveer 14.000 km2. Dit is maar liefst 14% van heel IJsland! Dit is het op één na grootste nationaal park van Europa. Binnen het nationaal park vind je ook Skaftafell; een wandelgebied van 1700 km2. Er zijn vele mooie wandelingen te maken, zoals naar de Svartifoss waterval. Wij boekten een gletsjerwandeling en bezochten ook een ijsgrot. Ga nooit zonder gids de gletsjers op, want dit kan erg gevaarlijk zijn.

Wil jij ook een gletsjerwandeling maken en een ijsgrot bezoeken? Boek dan hier je begeleidde tour naar de Vatnajökull!

Als je de ringweg vanuit het zuiden verder naar het oosten rijdt, vindt je aan de zuidoostkant van de gletsjer vind je ook het prachtige gletsjermeer Jökulsárlón. De gletsjerlagune van Jökulsárlón is buitengewoon mooi en ook nog het diepste meer van IJsland. Daar zie je een aantal grote ijsbergen van de gletsjer zijn afgebroken. Niet ver van de lagune vind je ook het IJslandse Diamond Beach. Hier zijn de ijsbergen klein genoeg geworden om aan te spoelen op de kust en langzaam te smelten op het zwarte zand. Dat zorgt voor een geweldig contrast. Veel toeristen vinden het gletsjermeer met Diamond Beach de mooiste plek op IJsland.

Beschik jij niet over een huurauto? Dan kun je ook een dagtocht maken naar het gletsjermeer. Boek hier een dagtocht naar Jökulsárloón vanuit Reykjavík!

2. Langjökull gletsjer

Dit is de tweede grootste gletsjer van IJsland. Langjökull betekent letterlijk; lange gletsjer en zo ziet ‘ie er ook uit. Hij ligt in het westen van de IJslandse hooglanden en is gemakkelijk vanaf de Geysir te spotten op de golden circle route. De gletsjer heeft een oppervlakte van 935 km2 en bedekt 2 actieve vulkanische systemen, waarvan de kraters vanuit de lucht te zien zijn.

Deze gletsjer is enorm populair voor jeep- en sneeuwscootertochten, gezien de lange vorm en het feit dat hij dichtbij de populaire Gullfoss waterval ligt. Op een sneeuwscooter kun je de gletsjer heel goed verkennen. Je kunt er ook goed skiën en wandelen.

Nabij de hoogste toppen van Langjökull bevindt zich een kunstmatige ijstunnel, een spektakel voor elke bezoeker die langs de gletsjer komt. Je kunt deze tunnel het hele jaar door bezoeken, in tegenstelling tot de natuurlijke gletsjerijs tunnels.

3. Hofsjökull gletsjer

De Hofsjökull is de derde grootste gletsjer van IJsland. Deze ligt middenin de IJslandse hooglanden en is hierdoor heel lastig te bereiken. De hooglanden zijn alleen in de zomer toegankelijk met een auto met vierwielaandrijving. Je kunt een auto huren om zelf naar de gletsjer toe te rijden. Ga echter nooit zonder gids een gletsjer op.

De Hofsjökull is de grootste actieve vulkaan van IJsland. Dit is een schildvulkaan met een caldera (krater). Dit is ook de bron voor verschillende rivieren, waaronder de Thórsá, IJslands langste rivier. De Kjölur weg loopt tussen Langjökull en Hofsjökull in en verbindt zo het zuiden met het noorden van IJsland. Deze weg maakt deel uit van de hooglanden en is daarom alleen toegankelijk in de zomer.

4. Mýrdalsjökull gletsjer

De Mýrdalsjökull is de vierde grootste gletsjer in IJsland en ligt pal naast de Eyjafjallajökull. Beide gletsjers bevinden zich in het zuiden van het land. Mýrdalsjökull verbergt Katla; een van de meest actieve vulkanen van het land. Deze is sinds 930 na Christus gemiddeld eens in de vijftig jaar uitgebarsten. Vanwege de gletsjer erboven veroorzaken deze uitbarstingen enorme aswolken. Deze aswolken leiden ertoe dat vliegtuigen niet kunnen vliegen en zelfs het potentieel hebben om het wereldklimaat te veranderen. De laatste uitbarsting van de Katla vulkaan was in 1918. Er staat ons dus weer een uitbarsting te wachten.

De Sólheimajökull gletsjer maakt deel uit van de Mýrdalsjökull gletsjer. Sólheimajökull is een zogenaamde gletsjertong en is een zeer populaire locatie voor wandelingen en klimmen. Dit komt omdat de gletsjer gemakkelijk te bereiken is vanaf de ringweg. Als je bij de Skógafoss waterval bent geweest rijd je 12 kilometer verder door (richting het zuiden) en kun je links afslaan naar de Sólheimajökull.

Boek hier een onvergetelijke gletsjerwandeling op de Sólheimajökull gletsjertong!

5. Snaefellsjökull gletsjer

De Snaefellsjökull gletsjer is een van de kleinste gletsjers van IJsland en neemt helaas ook nog snel af in omvang door de klimaatveranderingen. Het is wel een van de beroemdste gletsjers van IJsland. Hij ligt namelijk op het puntje van het schiereiland Snaefellsnes en je kunt hem op een heldere dag vanuit Reykjavík zien. De gletsjer is de parel van het Snaefellsjökull nationaal park; een van de drie nationale parken in IJsland. Net als veel andere gletsjers in het land is Snaefellsjökull ook een vulkaan, een stratovulkaan in de vorm van een kegel.

De omgeving van de gletsjer is adembenemend en vol lavavelden, zwarte stranden, vogels zoals papegaaiduikers, zeehonden, watervallen, rotsformaties en kliffen. Het schiereiland Snaefellsnes is vrij gemakkelijk te bereiken en je kunt zelfs rondom de Snaefellsjökull-gletsjer rijden of naar de top wandelen. Tip: rijd de bergweg aan de oostkant van de gletsjer alleen met een auto met vierwielaandrijving. Lees ook de verkeersregels van IJsland goed door.

Drangajökull gletsjer

De Drangajökull gletsjer ligt in de Westfjorden en is de vierde grootste gletsjer van IJsland. Dit is de enige gletsjer die in de afgelopen jaren niet kleiner is geworden door klimaatveranderingen. Het is ook de enige gletsjer die helemaal onder de 1000 meter ligt. Het is een beetje moeilijk om deze gletsjer te bereiken, omdat hij nogal afgelegen ligt in de Westfjorden. Je kunt hier in de zomer echter prachtig de middernachtzon bewonderen. In de winter kun je er het prachtige noorderlicht zien. Houd wel altijd rekening met het onvoorspelbare weer.

Mijn persoonlijke tips en ervaringen in IJsland

Lees in mijn e-books alles wat je moet weten voor jouw IJsland reis.

• De ultieme reisgids voor de ringweg
• Reisplanning 15 dagen
• Reisplanning 7 dagen
• Voorbereiding & checklist