Wist je dat er in IJsland zo’n 130 vulkanen zijn? Zelfs 30 hiervan zijn nog actief te noemen. De andere 100 vulkanen zijn niet actief. Dit betekent dat ze de afgelopen duizenden jaren niet zijn uitgebarsten.

In IJsland zijn de krachten van gletsjers en extreem koud weer constant in gevecht met de explosieve hitte van de aarde. Hierdoor is er een wereld van contrasten ontstaan in een grimmig landschap met schoonheid die je nergens anders ziet. Dit prachtige landschap zou echter niet mogelijk zijn zonder de vulkanen van IJsland…

Bij het lavaveld van de Fagradalsfjall vulkaan

Hoe vaak barst een vulkaan uit in IJsland?

Het uitbarsten van deze vulkanen is een onvoorspelbare maar relatief regelmatige gebeurtenis. Sinds het begin van de 19e eeuw is er nog geen decennium voorbij gegaan zonder dat er een uitbarsting van een vulkaan was. De meest recente grote uitbarsting is de Fagradalsfjall op 19 maart 2021. Deze vulkaan stopte helaas met uitbarsten op 18 september 2021, waardoor ik hem helaas net niet heb zien uitbarsten toen ik een weekje later aankwam op IJsland. Het is wel heel vet en interessant om naar de vulkaan toe te lopen. Ik had nog nooit eerder zo’n vers magmaveld gezien, dus dat was super gaaf. Op 3 augustus 2022 (2 weken nadat ik in IJsland was geweest) barstte achter deze vulkaan nóg een vulkaan uit. Deze uitbarsting duurde slechts 2 weken en wordt ook gelinkt aan deze Fagradalsfjall vulkaan.

De Fagradalsfjall vulkaan

In 2014 was in Holuhraun een vulkaan uitgebarsten. De Grímsfjall had een kleine uitbarsting in 2011, maar de meest bekende is de uitbarsting van vulkaan Eyjafjallajökull (probeer dat maar eens uit te spreken) in het zuiden van IJsland. Deze uitbarsting zorgde voor ontzettend veel problemen. De aswolk werd wel 8 km hoog in de atmosfeer geblazen en waaide zo over het Europese vasteland heen. Hierdoor werd het luchtruim boven een groot deel van Noord- Europa gesloten. Ook Schiphol moest haar deuren sluiten voor maar liefst 5 dagen.

In juli 2022 bezocht ik de Fagradalsfjall vulkaan opnieuw, omdat mijn moeder ook heel benieuwd was naar het magma. Het weer was een stuk beter zoals je kunt zien. Amper 2 weken later barstte achter de heuvel links opnieuw een vulkaan uit. Gaaf!

Voor het lavaveld van de Fagradalsfjall vulkaan

Hoe gevaarlijk is het uitbarsten van een vulkaan?

De levensbedreiging voor de bevolking van IJsland is bij het uitbarsten van een vulkaan minimaal. Dit komt doordat seismische stations de vulkanen heel nauwkeurig in de gaten houden en uitbarstingen kunnen voorspellen. Hierdoor kunnen omwonenden bij een dreiging op tijd geëvacueerd worden.

Er wonen trouwens niet heel veel mensen in de buurt van de actieve vulkanen. Deze liggen vaak ver van de steden, omdat kolonisten hier vroeger al niet wilden wonen. Vaak liggen de vulkanen rondom of onder een gletsjer, waardoor het uitbarsten niet alleen voor rook en stromend magma zorgen. Door de extreme hitte op de ijskoude gletsjers gaan deze smelten en zorgt dit voor enorme gletsjer overstromingen. Niet gek dus dat de bevolking liever ergens anders een plekje zocht om te wonen.

Hoe uitstekend de voorspellingen van vulkaanuitbarstingen ook zijn, er zijn nog altijd gevaren op de loer. Het is bijvoorbeeld belangrijk om rekening te houden met de windrichting. Het vulkaanas kan namelijk de luchtkwaliteit aanzienlijk beïnvloeden, waardoor je moeite met ademhalen kunt krijgen. Het wordt zelfs aanbevolen om binnen te blijven op dagen dat de toxiciteit van het vulkaanas zeer hoog is. De elementen die tijdens de uitbarstingen uit de aarde naar boven komen, kunnen gewassen en vee vergiftigen. Hierdoor stierf veel vee en kon er nauwelijks geleefd worden van de gewassen.

Soorten vulkanen

We kunnen op onze aarde 4 typen vulkanen onderscheiden.

De schildvulkaan

Deze ontstaan op plekken waar de aardkorst erg dun is. Bij een uitbarsting komt het vrij dunne magma door spleten naar het aardoppervlak. Dit zorgt ervoor dat er vrijwel nooit ontploffingen zijn. Wel kan er een lava fontein ontstaan. De vulkaan is vrij plat en lijkt op een schild, zoals de naam al laat denken.

Skjaldbreidur schildvulkaan

De stratovulkaan

Dit is de meest voorkomende vulkaan soort op onze aarde. Ze zijn heel gevaarlijk als ze uitbarsten. Het magma is dik en stroperig en komt moeilijk tot aan de aardoppervlakte, waardoor het lang kan duren voordat deze soort vulkanen uitbarsten. Als de vulkaan uitbarst zorgt dit voor een heftige ontploffing. De eruptie werpt eerst met een regen van stenen, waarna een dagenlange regen van as volgt.

Hekla stratovulkaan

De spleetvulkaan

Dit wordt ook wel de IJslandse vulkaan genoemd, omdat IJsland het enige land is waar spleetvulkanen voorkomen. Bij deze vulkaan komt de lava door een scheur in de aardkorst naar de oppervlakte. Deze vulkanen ontstaan bij twee uiteenlopende plaatgrenzen, waardoor de twee tektonische platen uit elkaar bewegen. Ze bevinden zich vooral onderwater bij onderzeese bergen. In de Silfra kloof kun je tussen de Noord- Amerikaanse en Euraziatische tektonische platen duiken/snorkelen. Deze kloof is te vinden op de golden circle route.

Spleetvulkaan in Holuhraun

De calderavulkaan

Dit is een oude vulkaan die aan de bovenkant een grote krater heeft. Als bij een uitbarsting een deel van de vulkaan in de lege magmakamer stort, ontstaat er een krater. De krater vult zich vaak met water, waardoor een kratermeer ontstaat. Het water in dit meer kan verschillende kleuren hebben door de verschillende elementen in het vulkanische gesteente. Tijdens de golden circle tour kun je onderstaande Kerid krater bewonderen.

De Kerid krater

Hoe gebruikt IJsland haar vulkanen?

Een groot deel van de economie en infrastructuur van IJsland is afhankelijk van de geothermische krachten. Ze zorgen voor een van de populairste toeristische attracties van het land, zoals de blue lagoon, Mývatn natuurbaden, hotsprings en geisers. Ik maakte ook een wandeling naar Reykjadalur; een natuurlijke hete rivier waar je in kunt badderen. Het was een dik uur bergop lopen, maar uiteindelijk kwam ik uit bij prachtige stomende valleien en kon ik heerlijk relaxen in de rivier die 38 graden celsius is.

Relaxen in de Reykjadalur hete rivier

Er zijn rondom (actieve) vulkanen leidingen aangelegd op minimaal 2 km diepte. Hier zijn twee leidingen met pompen voor nodig. De ene haalt het water omhoog, de andere geleid het na gebruik terug, zodat het opnieuw kan opwarmen. Deze leidingen zorgen ervoor dat de huishoudens in de regio goedkoop en milieuvriendelijk verwarmd worden.

Groente, fruit en kruiden worden het hele jaar door in verwarmde kassen geteeld, waardoor zelfs in de extreme kou in de winter verse producten geteeld kunnen worden. Ik ging lunchen bij de Fridheimar tomatenboerderij die langs de golden circle route ligt.

Dat is toch zeker goed benutten van de vulkanische activiteit in het land.

Lunchen in een geothermisch verwarmde tomatenkwekerij

Toerisme door vulkanen

Door de uitbarsting van de Fagradalsfjall in 2021 en Eyjafjallajökull in 2010 is het toerisme in IJsland alleen maar verder toegenomen. Miljoenen mensen hebben de beelden van deze uitbarstingen en de ongerepte natuur gezien. Dit maakte veel mensen over de hele wereld nieuwsgierig om deze natuurwonderen van dichtbij te kunnen zien. Het is dus geen wonder dat een groot gedeelte van de reisindustrie bestaat uit het verkennen van vulkanen en vulkanische gebieden. Je kunt zelfs een tour boeken waarbij je je waant IN de vulkaan Thrihnukagigur. Je kunt hierbij met een lift afdalen naar de magmakamer van de al 4.000 jaar slapende vulkaan.

Ik vond het heel bijzonder om zoveel verschillende vulkanen en kraters te bezoeken in IJsland. De Hverfjall krater in het noorden van IJsland was echt gigantisch! Je kunt helemaal tot aan de rand lopen en een rondje wandelen op de kraterrand. De krater is zo groot dat hij niet eens op de foto past!

De Hverfjall vulkaankrater in het noorden van IJsland

Top 5 toeristische vulkanen

  1. Eyjafjallajökull
  2. Fagradalsfjall
  3. Katla
  4. Askja
  5. Hekla
Geothermisch kratermeer bij vulkaan Askja

Mijn persoonlijke tips en ervaringen in IJsland

Lees in mijn e-books alles wat je moet weten voor jouw IJsland reis.

21 reacties op “Vulkanen in IJsland; dit is wat je moet weten

  1. katja zegt:

    hey Chayenne ik schrijf mijn PWS over IJsland en ik vroeg me af of je misschien conform de apa regels jouw achternaam en publicatiedatum van dit artikel zou willen vertellen?

  2. Marcella zegt:

    Tijdens onze reis op IJsland hebben wij even een kijkje genomen bij Eyjafjallajökull. Destijds hadden wij er last van tijdens onze reis door Amerika, dus bijzonder om er nu dichtbij te zijn.

    • Chayenne zegt:

      Hee Maaike,
      Het is geen actieve vulkaan en de magmakamer is hierdoor ‘leeg’. Je ziet dus geen vloeibaar magma lopen, maar het is wel gestold.
      Lijkt me nog steeds een hele gave ervaring 🙂
      Groetjes Chayenne

  3. Kelly zegt:

    Wat leuk en interessant om te lezen! Ik was jaren geleden op IJsland…tijdens een vulkaanuitbarsting. Daar baalde ik flink van want deze uitbarsting gooide aardig wat roet in het eten (letterlijk). Ik heb minder kunnen zien dan gepland en de foto’s waren uiteraard ook een stuk minder. Gelukkig mocht ik mee op de eerste vlucht naar Nederland. Goede reden om een keer terug te gaan want IJsland is prachtig.

  4. Linda zegt:

    Wat leuk om te lezen, heb ook weer heel wat geleerd! Ik bezocht een vulkanisch gebied in Nieuw-Zeeland en Amerika, maar wist er eigenlijk maar weinig van. Goed om te lezen dat de meeste uitbarstingen niet gevaarlijk zijn voor het leven van de bewoners, dat zou ik zelf toch wel spannend vinden. Die uitbarsting van de onuitspreekbare vulkaan herinner ik mij nog goed

    • Chayenne zegt:

      Hee Linda, wat gaaf dat je in nieuw-Zeeland en Amerika een vulkanisch gebied hebt bezocht.
      Het is toch altijd spannend met die vulkanen in de buurt. Gelukkig wonen de meeste inwoners in IJsland ver genoeg van de actieve vulkanen af 🙂
      Groetjes Chayenne

  5. Jacoba zegt:

    Ik heb aardig wat vulkanen gezien in Peru en Amerika, maar er zijn er natuurlijk ook veel op IJsland! Wat een fijn informatief artikel, ik heb weer wat geleerd (en nu nog meer zin in een reis naar IJsland).

    • Chayenne zegt:

      Hee Jacoba, daar zijn inderdaad ook flink veel vulkanen he. Beide staan nog op mijn bucketlist, dus ben wel benieuwd naar je ervaringen. Leuk dat je ook graag naar IJsland op vakantie wilt. Vulkanen zat daar haha 🙂
      Groetjes Chayenne

  6. Yvonne zegt:

    Wat een mooi en informatief artikel. En gave foto’s! Toen wij op Bali waren was de Agung onrustig, maar meer dan as kwam er gelukkig niet uit.. de aardbevingen een paar weken later op Lombok waren al heftig genoeg. Ik kan me voorstellen dat die er op IJsland ook geregeld zijn?

    • Chayenne zegt:

      Hee Yvonne, spannend lijkt me dat hoor, zo’n onrustige vulkaan in de buurt. In IJsland zijn inderdaad regelmatig aardbevingen en evacuaties, omdat een van de vele vulkanen onrustig wordt. Daar zijn ze in IJsland wel aan gewend 🙂
      Groetjes Chayenne

  7. Kirsten zegt:

    Wauw wat ziet het er indrukwekkend uit zeg! Vooral die spleetvulkaan. Ik moet eerlijk zeggen dat vulkanen me tot nu toe nooit zo getrokken hebben, maar dit ziet er wel heel gaaf uit.

    • Gundi zegt:

      Amai ik wist niet dat IJsland zoveel vulkanen had. De uitbarsting van die met de moeilijke naam herinner ik me nog als gisteren. Collega’s van mij zaten daardoor vast in het buitenland en konden niet komen werken. Ik heb er nooit zo aandacht aan besteed maar is echt wel leuk.

      • Chayenne zegt:

        Hee Gundi,
        Ja dat zijn er veel he! Heftig dat je collega’s toen niet terug konden. Helaas hebben die vulkanen ook nadelen haha.
        Ik vind ze wel erg interessant 🙂
        Groetjes Chayenne

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.