Wil jij de grootste zoogdieren ter wereld van dichtbij zien? Dan ben je in IJsland op dé perfecte plek! In IJsland heb je een grote kans om verschillende soorten walvissen te zien.
Geschiedenis walvissen in IJsland
Sinds het jaar 875 is het bekend dat verschillende beschavingen op walvissen jagen. In IJsland werd dit vanaf de 12e eeuw gedaan en het is helaas nog steeds bezig… Ze willen het jagen op walvissen verbieden vanaf 2024. Eet als toerist dan ook geen walvissen, want zo stimuleer je de jacht alleen maar.
In 1982 stemde de Internationale Walvisvaart Commissie (IWC) ermee in om alle commerciële walvisvangst vanaf 1986 te stoppen. In tegenstelling tot andere walvisjacht landen nam IJsland geen ‘bezwaar’ aan, maar zette het een klein ‘wetenschappelijk walvisvangst’-programma voort, die tot 1989 elk jaar op enkele tientallen walvissen jaagde.
IJsland sloot zich in 2002 weer opnieuw aan bij de IWC, maar hervatte de commerciële walvisvangst weer in oktober 2006. Ze kenden zichzelf een commercieel quotum toe voor gewone vinvissen en dwergvinvissen. Heel veel landen gingen hier fel tegenin, waaronder het Verenigd Koninkrijk. Tussen 2006 en 2015 werden er 706 vinvissen gedood, terwijl dit een bedreigde diersoort is… Daarna heeft de walvisvangst weer even stilgelegen, maar werd in april 2018 weer hervat door de enige vinvis jager ‘Hvalur HF’. Tegen het einde van 2018 waren 146 gewone vinvissen gedood, waaronder ten minste twee zeldzame hybriden van blauwe vinvissen. Er werd ook op een tiental zwangere vrouwtjes gejaagd. In 2018 werden zes dwergvinvissen gedood.
In februari 2019 bracht de IJslandse minister van visserij een quotum in, waarbij nog ‘maar’ 209 vinvissen en 217 dwergvinvissen per jaar gedood mochten worden. Dit was voor Hvalur HF echter niet rendabel, waardoor in april 2020 bekend werd gemaakt dat er nooit meer op walvissen gejaagd zou worden in IJsland. Helaas is dit dus met vier jaar vooruit geschoven. Hopelijk stopt het dan ook echt!
Waar walvissen spotten in IJsland?
Je kunt in IJsland vanaf verschillende plekken een walvissafari boeken.
Húsavík
Húsavík wordt ook wel de walvishoofdstad van IJsland genoemd. Het stadje ligt in de noordelijke fjorden en het is erg schattig. Het staat bekend om de hoeveelheid walvissen die hier te spotten zijn. Toen wij hier waren ging onze walvisboottocht door de ruige zee helaas niet door. Zo ontzettend jammer… We zijn toen wel naar het walvismuseum geweest dat ook in Húsavík ligt.
Leuke overnachtingen in Húsavík:
Akureyri/Dalvík
Akureyri is de hoofdstad van het noorden. Het ligt in middenin een prachtige fjord. Je kunt vanuit hier een walvistour boeken, waarbij je door dit fjord vaart. Dalvík ligt niet ver van Akureyri en is vaak het startpunt van een boottocht. Akureyri is een super leuk stadje met een mooie kerk en botanische tuin.
Leuke overnachtingen in Akureyri:
Ólafsvík
Ólafsvík ligt op het schiereiland Snaefellsnes in het zuidoosten van IJsland. Vanuit hier heb je de meeste kans om orka’s te zien. Dit was dan ook mijn doel in juli ’22, maar helaas hadden we pech en zagen we geen orka’s. We zagen wel springende bultruggen en witsnuitdolfijnen, dus klagen doe ik zeker niet. Je kunt de natuur nu eenmaal niet plannen. Als je op de rand van de pier gaat zitten heb je zelfs nog kans om (van veraf) walvissen te zien zonder een tour te boeken.
Leuke overnachtingen in en rondom Ólafsvík:
- Bikers Paradise in Ólafsvík
- Götuhús: Sea View Apartment in Hellisandur, 8.8 kilometer van Ólafsvík
- Hotel Búdir in Búdir, 17.3 kilometer van Ólafsvík
Reykjavík
Tijdens mijn eerst reis naar IJsland werd de walvisboottocht in Húsavík geannuleerd en konden we op de voorlaatste dag toch nog een boottocht boeken vanuit Reykjavík. Het was al half oktober en de kans werd steeds kleiner om veel walvissen te zien. Toch zagen we een aantal bultruggen. Het is voor de vakantieganger die bij Reykjavík in de buurt blijft heel gemakkelijk om vanuit hier toch een kans te hebben om walvissen te spotten 🙂
Leuke overnachtingen in Reykjavík:
Walvisboottocht boeken in IJsland
Ik heb al 2x een walvis safari gedaan; in Ólafsvík en in Reykjavík. Beide keren waren fantastisch en we hebben bultruggen, dwergvinvissen en spitssnuitdolfijnen gezien. Wil jij ook walvissen in het wild zien? Boek dan hieronder je walvis safari, zodat jij ook zulke mooie foto’s kunt maken.
Soorten walvissen in IJsland
Je kunt in IJsland wel 23 verschillende soorten walvissen zien, variërend tussen de grote potvis en de kleine bruinvis. Hieronder volgt een lijst waarin de meest voorkomende soorten walvissen in IJsland beschreven staan én de plek waar je de meeste kans hebt om deze walvissen te zien. Wij zagen half oktober nog een aantal bultruggen en dwergvinvissen.
De dwergvinvis
Dit is veruit de meest voorkomende soort grote walvis in IJsland. Ze verblijven vaak de hele zomer in de wateren van IJsland, en een klein gedeelte van de groep blijft hier ook tijdens de wintermaanden. In verhouding tot de andere walvissoorten lijken ze klein, maar ze kunnen toch 9 meter lang worden. Bij alle plaatsen waar je een walvistocht kunt boeken zijn deze dwergvinvissen te spotten, waaronder in Reykjavík. Ze leven in groepen en zijn vaak verlegen. Ze zijn daarnaast erg snel, waardoor ik ze niet zuiver kon fotograferen.
De bultrug
De bultruggen komen tijdens de zomermaanden naar IJsland toe. Ze staan bekend om hun acrobatische sprongen in het water en het gezang dat de mannetjes in de paartijd laten horen. Ze houden van aandacht en zijn dus in tegenstelling tot de dwergvinvis absoluut niet verlegen. Volwassen bultruggen variëren in lengte van 12 tot 16 meter en wegen zo’n 25 à 30 ton. De grootste kans op het spotten van deze gigantische walvis is in het noorden van IJsland. Boek een tour in Akureyri of Húsavík. Maar wij zagen deze lieverds ook gewoon vanuit Reykjavík en vanuit Ólafsvík in Snaefellsnes.
Orka’s
Dit is écht mijn favoriete zoogdier op deze aarde. Ik heb de film Free Willy echt grijs gedraaid. De orka, ook wel zwaardwalvis genoemd, is de grootste dolfijnensoort ter wereld. Ze zijn gemakkelijk te herkennen aan hun zwarte bovenlijf, witte onderkant en witte vlek boven de ogen. Daarbij hebben ze een hele opvallende rugvin, die tot wel 2 meter hoog kan zijn. Volwassen mannetjes zijn gemiddeld tussen de 6.7 en 8 meter lang en wegen tussen de 4 en 6 ton. De vrouwtjes zijn iets kleiner en minder zwaar. Bij de geboorte is een kalf al 2,4 meter lang en weegt 180 kg.
Er leven ongeveer 5.000 orka’s in de wateren rondom IJsland. In de zomermaanden komen zij dichter naar de kust toe om te jagen. Orka’s kunnen tijdens elke tocht om walvissen te spotten verschijnen. Ze zijn helaas niet zo gemakkelijk te vinden als andere walvis- of dolfijnen soorten, omdat ze nooit lang in hetzelfde gebied blijven. Wanneer ze worden gespot, zijn ze door hun grote omvang en het acrobatisch gedrag, de favoriet onder walvisspotters. Ze komen het meest voor in het haringrijke water van de Oostfjorden, rond het schiereiland Snæfellsnes en langs de zuidkust.
De bruinvis
De bruinvis is een van de kleinste walvissoorten en is het hele jaar door de spotten in de wateren rondom IJsland. Wist je dat ze geen vissen zijn en ook niet bruin? Vroeger in de middeleeuwen werden ze ook wel water- of zeevarken genoemd. De bruinvis wordt maximaal 1,8 meter lang en weegt maximaal 60 kg. Ze hebben een stompe snuit en een kleine driehoekige rugvin. De bruinvis is grijs van kleur en heeft een witte onderkant.
De bruinvis leeft in kleine groepen van 2-10 walvissen. Wanneer ze zich voeden of bedreigd worden, kunnen ze over het wateroppervlak racen. Dit wordt ook wel ‘roostering’ genoemd. Je kunt de bruinvis overal in de wateren van IJsland spotten.
De witsnuitdolfijn
Dit is dan misschien geen walvis, maar de witsnuitdolfijn is zó leuk om te zien tijdens je walvistour. Je kunt ze herkennen aan het lichtgrijze ‘zadel’ achter de rugvin. Witsnuitdolfijnen hebben een korte, wittige (maar soms ook grijze) snuit, zwarte flippers en rugvin en een zwarte staart. De gemiddelde lengte is 2,5 meter en ze wegen maximaal 300 kg. Ze leven in kleine groepjes van 2-6 dolfijnen. Ze zijn het hele jaar door te spotten in de wateren rondom IJsland. Wij zagen ze vanuit Olafsvík en ze zwommen constant onder de boot door. Het was magisch…
Wanneer walvissen spotten in IJsland?
De zomer
De meeste walvissen kun je in de zomer vinden vlakbij de kusten in IJsland, omdat er dan het meeste voedsel in het water zwemt. Dit komt door de vele zonne- uren door de middernachtzon. De maand juni is dan ook de beste maand om walvissen te gaan spotten. Door de koude en warme zeestromen komt er ook extra veel plankton en krill naar de wateren rondom IJsland. Voor veel walvissen is dit een belangrijk onderdeel van hun dieet. Daarbij trekken de plankton en krill ook nog eens veel vissen aan. Het is ook fijn dat het weer in de zomer veel beter is en je dus niet drijfnat op je bootje zit.
Tip: boek een walvistour in de avond tijdens de middernachtzon.
Weetje: Reuzenhaaien, ‘s werelds op een na grootste vissoort, kun je in dit seizoen ook af en toe vlak onder het wateroppervlak zien zwemmen. Deze gigantische, prehistorische wezens bewegen langzaam en hebben een zeer vredig en rustig karakter. Hij kan wel 12 meter lang worden en 4 ton wegen.
De winter
Over het algemeen zijn er in de winter een stuk minder walvissen te spotten dan in de zomer. Maar er zijn gelukkig een paar walvissoorten die ook in de winter in de IJslandse wateren blijven wonen. De orka is hier een voorbeeld van. Zij vinden hun voedsel beter in kouder water dan warmer water. Ook dwergvinvissen blijven lekker in IJsland. Het kan dan ook erg fris zijn op de boot, dus zorg dat je warm genoeg bent gekleed. Je krijgt wel een overal maar dat is niet voldoende. Je kunt het beste laagjes aantrekken. Begint met een thermoshirt, dan een fleecetrui en een winddichte jas. Het is ook fijn om een thermolegging aan te trekken onder je wandelbroek.
De meeste bultruggen en andere walvissen trekken naar Zuid- Afrika, waar ze in het warme water paren en kalven baren.
Tip: boek een walvistour in de avond en geniet van het dansende Noorderlicht. Je hebt natuurlijk wel wat geluk nodig van moeder natuur, maar het is een hele beleving. En het noorderlicht is misschien wel het mooiste dat ik ooit heb gezien 🙂
Prijzen walvistour
Een walvistour in IJsland kost tussen de 75 en 100 euro. Dit is echter afhankelijk van de periode waarin je reist en je touroperator. In de zomer zijn de prijzen meestal duurder. Inbegrepen is meestal de boottocht, een drankje en een hapje en een gids. Het type boot maakt ook nog verschil in de prijs, omdat je met kleine bootjes dichterbij de walvissen kunt komen. Je kunt ook kiezen voor een wat grotere boot, die wat stabieler op het water ligt. De duur van de walvistour is ongeveer 3 uur. Neem goede waterdichte kleding mee en vergeet je eten en drinken niet. Je krijgt een waterdichte jas aangeboden en geloof me; deze heb je nodig (ja, ook in de zomer).
Tip: Ben je wel eens zeeziek/wagenziek? Neem een pilletje om misselijkheid te voorkomen. De zee is namelijk vaak vrij ruig. De tour wordt een stuk minder leuk als je de hele rit over de rand hangt 😉
Mijn persoonlijke tips en ervaringen in IJsland
Lees in mijn e-books alles wat je moet weten voor jouw IJsland reis.
- De ultieme reisgids voor de ringweg
- Reisplanning 15 dagen
- Reisplanning 7 dagen
- Voorbereiding & checklist
Schrijf je in voor de Vleugje IJsland nieuwsbrief
Op de hoogte zijn van het laatste IJslandse nieuws, het weer of leuke feestdagen? Ik stuur je graag maximaal 1 keer per week een nieuwsbrief met interessante informatie over IJsland. Laat je gegevens hieronder achter en klik op inschrijven.
